Ayiti sou yon lòt fasad!

Ayiti sou yon lòt fasad!

Par Marc Donald JB

         Sa fè anviwon yon lane depi mwen te fè yon ti prezantasyon sou Ayiti ki te rele « Ayiti sou lòt vizaj » pou yon gwoup etranje. Aprè prezantasyon sa, moun ki te la rete bouch lòlò, tèlman yo te sezi wè bèl kote peyi a genyen, bèl istwa yo pat janm konnen. Aprè sa, mwen  santi mwen kontan, paske mwen patisipe nan montre yon lòt imaj de peyi mwen. Mwen pap ba nou manti, mwen te rive montre tout bèl plaj, tout bèl otèl ki genyen, imaj plaj Desalin epòk li te pwòp, imaj channmas epòk pale nasyonal, mache an fè. Ayiti pa mwen an diferan vre ! Hmm

         Aprè prezantasyon an, gen yon kesyon ki ta pral bouskile m, toumante m, jouk jounen jodia. Pa kiryozite, gen youn nan etranje yo ki mande m,  konbyen nan bèl kote sa yo mwen vizite deja? San reflechi mwen di plizyè. Lè mwen  rive lakay mwen, manti sa tèlman toumante m, li mete mwen nan reflechi sou trajektwa lavi pa mwen. E se premye fwa mwen ta  pral resi konprann kontradiksyon sou sa ki Ayiti a.

         Tankou anpil jenn gason ki nan laj mwen, nan menm kategori avè m, mwen fèt andeyò, mwen grandi nan sa yo rele site a. Site an Ayiti vle di tout sa li  vle di a : pa gen kouran, viv ak labou, fatra tout zannimo lè lapli tonbe. Lèm vin Potoprens (nan tèt pifò ayisyen se sèl vil ki egziste) mwen  kontinye viv ak menm mankman sa yo, mwen toujou kontinye rete nan katye popilè. Sèlman gen kèk ti bagay ki chanje, mwen koumanse twalèt nan twalèt ijyenik,  paske lakay mwen andeyò se te toujou vòl dirèk ; mwen koumanse wè limyè senk (5 ) kè pa jou, mwen koumanse gade televizyon, wè kèk gwo batiman elatriye (bagay m ap di nou la pa sezi, mwen pa twò granmoun ke sa, istwa m ap ban nou la se bagay lane 2005, venteyinyèm syèk). Sak pi dwòl la, Mwen pa wont di sa, mwen pat gentan monte asansè, ni macheskalye woulèt. Kote poum ta konnen yo, se nan gwo otèl yo, kote mwen t ap trouve kòb sa oubyen envitasyon sa? Finalman, mwen konn bagay sa yo jou m ap kite peyi pa mwen an. Lollll. Gade byen, mwen se yon jenn gason ki fè inivèsite, ki te lekòl kay frè, ki rive fè kèk klas segondè nan kapital. Kidonk mwen pa ta sipoze mal ke sa.

         Aprè mwen fin ekri fim sa sou vi pa m, mwen konprann ke sa mwen t ap rakonte blan yo nan entèvansyon mwen an, se pat Ayiti  mwen t ap viv la, se pa Ayiti 95% ayisyen yo. San mwen pa konnen, mwen te tonbe nan fè lwanj pou moun ki prive mwen  dwa mwen depi mwen piti. Mwen t ap louwe bouwo, paske sa mwen te montre yo, se imaj labadee (labadi) ( kote nenpòt ayisyen pa ka rantre), imaj plaj prive kote moun tankou mwen se nan foto n ap wè bagay konsa. Pou mwen onèt avèk nou, mwen te antre tèt bese nan demach, bèl kanpay pou di Ayiti pa mwen an diferan, san mwen pat kesyone de ki Ayiti m ap pale a. Men an reyalite mwen vin rann kont ke Ayiti pa mwen an pat diferan vre. Malere ak boujwa p ap viv nan menm Ayiti a. Moun ki t ap chire gagann nan bagay sa a, se Ayiti petwo karibe ki te diferan, e li te diferan vre, paske anpil nan yo milyonè jounen jodia, nan lòt bò a anpil ti jenn tankou mwen oblije kite peyi sa tankou ti kabrit san gadò pou ale chèche lavi. Moun ki li nan ti lèt fen, nan gwo fransè ta di : QUELLE CONTRASTE?

Kounya èske sa vle di pou nou pa defann Ayiti ? Pou nou pa nan fè lwanj pou richès bouwo ak vakabon ki kreye kondisyon pou fè nou viv nan kras ? Yon moun ka enteprete sa jan li vle ! Sa se ou menm! men mwen menm jounen jodia, mwen pi pridan nan voye monte sou ayiti. Youn nan pi gwo satisfaksyon mwen jou prezantasyon sa, se yon imaj mwen te montre de yon « madan sara » kote mwen t ap esplike senbolism ki dèyè non sa, epi kèk imaj peyizan ayisyen k ap travay di pou pote lamanjay nan kay yo. Jodi a pi gwo referans mwen, pou mwen pale de ayiti se kilti, se vodou, sa mwen asire se li mwen viv, se li ki Ayiti mwen an, kòm bagay pozitif.

Pou mwen fini, si etranje a lè li antre, premye bagay ki di li bonjou, se yon pil fatra k ap akonpanye li pandan tout wout li. Li wè timoun nan lari sou tout wout li; bon si li pale kreyòl menm pou li ta tande kèk bout betiz nan bouch ansyen prezidan nou an. Oubyen kèk malveyan ayisyen ta tradui pou li kèk kolan… manman nan sa ki ta sipoze diskou ofisyel yon ansyen chef leta nan kèlkeswa peyi dimond, epi li wè se kontrè! Enben nou mele!  Ou pa ka mande li pou li ranmase fatra a pou ou. Pase men sou do prezidan an! Se nou k ap soufri a ki pou pran desten nou. Solisyon an se MOBILIZE, MOBILIZE pou bagay ki pi serye, pou nou rive fè bon chwa, fè presyon sou chèf isit pou fè travay yo. Bèl swè bon lane p ap chanje anyen ! Se sistèm pouri santi sa pou nou chanje, pou swè yo ka rive ateri. An nou mete men, epi mobilize pou sa ki pi enpòtan.